Przez ostatnie cztery lata tj. od 2017 do 2020 roku na terenie województwa podkarpackiego i małopolskiego Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych realizowała projekt edukacyjny Rzeki karpackie – czysta Natura 2000. Kampania edukacji ekologicznej dla społeczności znad dolnej Soły, Czarnej Orawy, Łososiny, Białej Tarnowskiej, Wisłoki z dopływami, Jasiołki i środkowego Sanu. Projekt współfinansowany był ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, we współpracy merytorycznej Regionalnych Dyrekcji Ochrony Środowiska w Rzeszowie i Krakowie.

Podstawowym celem projektu Rzeki karpackie – czysta Natura 2000 była kampania edukacji ekologicznej dla społeczności znad siedmiu rzek objętych programem Natura 2000. Na terenie województwa małopolskiego były to rzeki Biała Tarnowska PLH120090, Czarna Orawa PLH120002, Dolna Soła PLH120083 i Łososina PLH120087, a na terenie woj. podkarpackiego: Wisłoka z dopływami PLH120052, Rzeka San PLH120007 i Jasiołka PLH120011. Całkowity budżet projektu: 1.000.310 zł.

Projekt miał na celu:

• podniesienie poziomu wiedzy społeczeństwa na temat funkcjonowania rzek górskich (dynamika rzeki, przyczyny powodzi, samooczyszczanie wód, korytarz swobodnej migracji rzeki itp.); 
• podniesienie poziomu świadomości na temat zagrożeń dla człowieka i dzikich zwierząt/roślin (głównie gatunków naturowych) wynikających z działalności ludzkiej;
• podniesienie poziomu wiedzy na temat korzyści dla człowieka wynikających z zachowania naturalnego charakteru rzek górskich (usługi ekosystemowe naturalnej rzeki);
• kształtowanie pozytywnych postaw względem chronionych w sieci Natura 2000 siedlisk roślinnych i gatunków dziko występujących zwierząt;
• wzrost poziomu wiedzy na temat potrzeb i metod ochrony naturowych siedlisk i zwierząt związanych z górskimi rzekami, a przez to ochronę/odtwarzanie naturalnego charakteru rzek.

Odbiorcami projektu (ponad 500 tys. osób) byli mieszkańcy gmin związanych z rzecznymi obszarami Natura 2000. Łącznie projektem objęto 69 gmin, przy czym na terenie woj. podkarpackiego było to 44 gminy.

Wykonane działania obejmowały m.in. kampanię internetową i medialną. Przygotowano spot radiowy – długości 30 sekund, emitowany w Radio Kraków i Radio Rzeszów; newsletter – rozsyłany drogą mailową; ścieżki wirtualne dla każdego z siedmiu rzecznych obszarów Natura 2000 (składające się z interaktywnych panoram sferycznych z dźwiękiem); diaporamę – fotograficzny i audiowizualny pokaz artystyczny prezentujący przyrodę i zagrożenia rzek karpackich; stronę projektu www.rzekikarpackie.fwie.pl; fanfage facebook.com/RzekiKarpackie, na którym organizowano cotygodniowy konkurs wiedzy o rzekach karpackich z nagrodami.

W czasie trwania projektu publikowane były biuletyny edukacyjne (500 szt./obszar x 14 numerów), które rozsyłano do siedmiu współpracujących z projektem gmin (są one również dostępne do pobrania w wersji pdf na stronie www projektu). Tematyka biuletynów:

Nr 1 – Zasoby i obieg wody w przyrodzie;

Nr 2 – Znaczenie wody dla organizmów, wpływ zanieczyszczeń;

Nr 3 – Specyfika rzek górskich i podgórskich;

Nr 4 – Korzyści z rzeki dla człowieka;

Nr 5 – Powodzie i susze;

Nr 6 – Siedliska przyrodnicze;

Nr 7 – Gatunki naturowe;

Nr 8 – Gatunki obce i inwazyjne;

Nr 9 – Ważne dla Europy zwierzęta nadrzeczne – ryby, płazy, ssaki;

Nr 10 – Ważne dla Europy zwierzęta nadrzeczne – ptaki;

Nr 11 – Bioindykacja – metoda oceny stanu środowiska rzecznego;

Nr 12 – Zagrożenia dla ekosystemu rzecznego;

Nr 13 – Renaturyzacja rzek;

Nr 14 – MEWy jako przykład alternatywnych źródeł energii.

Przeprowadzono również działania lokalne: spotkania dyskusyjne w każdym z obszarów Natura 2000, robocze spotkania z władzami gmin współpracujących z projektem oraz festyny. Stoisko projektu wzięło udział w siedmiu festynach. Na terenie województwa podkarpackiego odbyły się one:

1) Wisłoka z dopływami – w miejscowości Siedliska Bogusz;

2) Rzeka San – Bachórz;

3) Jasiołka – Jedlicze.

Na festynach rozdawano ulotki i prowadzono edukację ekologiczną, dzieci robiły makietę rzeki naturalnej i uregulowanej, prezentowano wystawę nagrodzonych w konkursie plastycznym plakatów oraz prowadzono wycieczkę przyrodniczą nad lokalną rzekę.

Spotkania dyskusyjne z lokalnymi władzami i mieszkańcami odbyły się w obszarach Natura 2000: Rzeka San – w Przemyślu, Wisłoka z dopływami – w Jaśle i Jasiołka – w Jedliczu. Na spotkaniach dyskusyjnych eksperci prezentowali swoje wykłady, zakończone częścią dyskusyjną. Tematyka prezentacji: Stan obecny rzek karpackich – efekt zmian w zlewni i regulacji koryt (dr hab. E. Gorczyca); Jakie korzyści wynikają lub mogą wynikać z przyrodniczych walorów karpackich rzek dla lokalnej społeczności i całego społeczeństwa (dr M. Jelonek); Właściwe utrzymanie drogą do rewitalizacji rzek górskich i ich dopływów na przykładzie projektu Tarliska Górnej Raby (mgr inż. J. Jeleński). Prezentacje ekspertów i ich streszczenia zamieszczono na stronie internetowej projektu.

Ostatnim zaplanowanym działaniem w projekcie były warsztaty dla nauczycieli i edukatorów (dla 40 osób). Elementem warsztatów było seminariu i wycieczka nad Rabę – w celu zapoznania się z efektami projektu renaturyzacyjnego Tarliska Górnej Raby oraz wycieczka nad Zbiornik Dobczycki i zwiedzanie hydroelektrowni. Uczestnicy otrzymali poradnik Jak edukować o karpackich rzekach, który został też rozesłany do szkół w gminach leżących na terenie rzecznych obszarów Natura 2000. Poradnik zawiera 28 scenariuszy zajęć z dziećmi dla 2 grup wiekowych (200 stron, nakład 400 szt.) i jest dostępny na stronie internetowej projektu.